In 2002 is de Nederlandse Mediators vereniging opgericht. Al weer 22 jaar geleden. Sindsdien is er veel gebeurd in mediation land. Hieronder een overzicht van enkele momenten in de afgelopen 22 jaar.

september 2005: instelling Vraagbaak – Vertrouwenspersoon. Nieuwe en unieke service voor leden. Anno 2024 zijn zowel de Vraagbaak als de Vertrouwenspersoon nog steeds gewaardeerde ledendiensten.

2008: Wytze Bonga wordt gekozen tot voorzitter.

2010: Ruud van Herpen, bestuurslid ‘van het eerste uur’ neemt het voorzitterschap over van Wytze Bonga.

2011: wijziging statuten. Vanaf nu kunnen ook niet NMI-geregistreerden NMv-lid worden.

november 2011: een speciale kwartiermaker gaat aanbevelingen opstellen die moeten leiden tot verdere professionalisering. De ALV besluit verder tot het zetten van grote stappen op het vlak van marketing en communicatie.

2012: presentatie nieuwe website en logo.

2013: NMv maakt grote professionaliseringsslag en neemt eigen verenigingsmanager in dienst. Om de professionaliseringsslag te bekostigen, besluit de ALV eind 2012 tot verhoging van de contributie van 125,- naar 175,- euro per jaar.

2013: overdracht verenigingstaken NMI naar NMv, inclusief het RoSo (regionaal / sectoraal overleg). Ook neemt NMv de zogenaamde ‘dienstenpakketters’ over van NMI, waarmee het ledental direct fors stijgt naar zo’n 1600 leden. Het beheer van het door IMI opgezette mediatorsregister wordt voortgezet door MfN, een federatie van mediatorsverenigingen, waarbij NMv is aangesloten.

2014: opheffing NMI. Frederique van Zomeren neemt het NMv voorzitterschap over van Ruud van Herpen.

2015: vanwege de opheffing van NMI neemt NMv Tijdschrift Conflicthantering over.

2017: NMv reikt voor de eerste keer de ‘NMv Mediation Impact Award’ uit aan Eberhard van der Laan, oud-advocaat en burgemeester van Amsterdam. De prijs wordt hierna, met instemming van de familie, omgedoopt in de naam van zijn eerste ontvanger. Met veel dank aan Eline van Tijn, lid van het toenmalige bestuur.

2018: Khadija Arib, voorzitter Tweede Kamer neemt tijdens de Week van de Mediation de Eberhard van der Laan Award in ontvangst.

januari 2019: NMv gaat overeenkomst aan met een nieuw verenigingsmanagement- en secretariaatsbureau; MOS bv in Nijkerk.

oktober 2019: Carry Knoops – Hamburger, advocaat, wordt verkozen als winnaar van de Eberhard van der Laan Award.

28 november 2019: NMv kondigt aan zich terug te trekken uit de Mediators Federatie Nederland (MfN). Op 21 januari 2020 keurt een buitengewone ALV, na een roerige vergadering, dit voorstel met een meerderheid van stemmen goed.

24 maart 2020: door de coronapandemie zijn fysieke bijeenkomsten helaas niet mogelijk. NMv introduceert daardoor onmiddellijk het webinar ‘Toolkit voor online mediation’  door Manon Schonewille. Vanwege groot succes nog twee keer herhaald.

2020: NMv doet onderzoek naar de wensen van de leden. De leden vinden in meerderheid dat de NMv zich moet inzetten voor (collectieve) belangenbehartiging. Aan de enquête is door meer dan 500 leden gehoor gegeven.

12 mei 2020: Nmv stuurt brief aan de minister van rechtsbescherming Sander Dekker over de voorgenomen Wet Bevordering Mediation. De NMv verwelkomt de wet, plaatst kritische kanttekeningen wat betreft een overheidsregister. Gaat de wet daadwerkelijk mediation bevorderen, rechtbanken ontlasten en zorgen voor effectieve oplossingen bij bijvoorbeeld echtscheidingen?

28 mei 2020: NMv lanceert nieuwe website. Met deze vernieuwing onderstreept NMv haar onafhankelijke positie als Nederlandse beroepsvereniging voor alle mediators.

18 juni 2020: eerste online Kenniscarroussel groot succes.

22 oktober 2020: Julia Gerlach neemt het stokje over van Frederique van Zomeren als voorzitter NMv.

10 september 2020: inbreng NMv bij Ministerie van Justitie m.b.t. pre-consultatie wetgevingstraject.

2020: Mariëtte Hamer, voorzitter van de Sociaal Economische  Raad (SER) ontvangt de Eberhard van der Laan Award.

januari 2021: ronde-tafel met minister voor Rechtsbescherming over de concept “mediationwet”. Het wetsvoorstel m.b.t. een overheidsregister wordt niet ter consultatie gebracht.

juni 2021: NMv lanceert op de ALV een speciale app voor leden.

augustus 2021: NMv introduceert de NMv Summerschool. In samenwerking met het Instituut voor Midden en Kleinbedrijf (IMK) krijgen alle leden de gelegenheid een (gratis) ondernemerscoach aan te vragen.

september 2021: NMv is, samen met een aantal partijen, initiatiefnemer van het manifest ‘Stappen in Conflictbemiddeling’. Het Manifest wordt naar alle voorzitters in de Tweede Kamer gestuurd en in oktober persoonlijk overhandigd samen met mede-initiatiefnemer IMK, door voorzitter Julia Gerlach aan VVD-Kamerlid Ulysse Ellian. Met het Manifest wordt beoogd mediation in de samenleving te verankeren als eerste logische stap in conflict oplossing. Het Manifest wordt uitgewerkt aan diverse thematafels.

2021: De Eberhard van der Laan Award gaat dit jaar naar Joyce Sylvester, oud-Eerste Kamerlid,  oud-burgemeester en substituut Ombudsman.

14 december 2021: de projectgroep werkwijzer Arbeidsmediation presenteert de resultaten van haar onderzoek aan de Raad van Advies van de projectgroep.

17 maart 2022: NMv bezoekt de Tweede Kamer, positioneert 3 stellingen en doet de belofte om de samenwerking in de sector te bevorderen.

20 april 2022: NMv bestaat 20 jaar en is uitgegroeid tot een jong-volwassen vereniging met volop ontwikkelpotentieel en plannen en initiatieven om mediation nog breder te verankeren in de samenleving. De vereniging telt inmiddels zo’n 1600 leden.

juni 2022: Op 15 juni wordt de online werkwijzer Arbeidsmediation (wAM) gelanceerd

oktober 2022: lancering website www.vindeenmediator.nl

december 2022: Het NMv bestuur zegt de overeenkomst met het verenigingsbureau MOS te Nijkerk per 1 Juli 2023 op.

mei 2023: Er is een nieuw verenigingsbureau gevonden, Non Profit Support te Leersum. Tegelijkertijd is Annatascha Udinga van Total Business Groningen als dienstverlener op secretarieel gebied aangetrokken.

1 juli 2023: Julia Gerlach neemt afscheid als voorzitter, Willem Ruiterman neemt haar plaats in.

31 oktober 2023: De Eberhard van der Laan Award gaat dit jaar naar Linda Reijerkerk, directeur Centrum voor Conflicthantering die een grote rol heeft gespeeld om mediation als oplossingsmethode bij het herstel van problematiek inzake de Kinderopvangtoeslag op de kaart te zetten.

31 oktober 2023: Tijdens de BALV is besloten het NMv partnerlidmaatschap te introduceren. Partnerleden zijn verwijzers niet zijnde mediators.

januari 2024: De woord- en beeldmerken van de Nederlandse Mediators vereniging, de NMv, de Week van de Mediation, VindeenMediator en het Tijdschrift Conflicthantering zijn geregistreerd.

3 april 2024: De nieuwe NMv website is online.

Oog voor wat anders is. Durfallen. Geloof hebben. Huub Sprangers, Ruud van Herpen en Linda Reijerkerk behoren tot de pioniers die mediation in Nederland op de kaart hebben gezet. Alle drie zijn ze op hun eigen manier vanuit een andere invalshoek in contact gekomen met mediation, maar stuitten ze op weerstand toen ze mediation wilden introduceren op hun werkplek. Zo vertelt Van Herpen: ‘Ik was advocaat begin jaren negentig. Ik had veel over mediation gelezen en stelde voor om dat toe te passen in ons advocatenkantoor en dat ik daarvoor een mediationopleiding zou gaan volgen. Toen werd ik teruggefloten. Ik probeerde in een aantal daarvoor geschikte zaken te bemiddelen tussen mijn eigen cliënten enerzijds en de cliënten en de advocaat van de wederpartij anderzijds, maar de cultuur van ons kantoor was: je moet procederen en voor jouw cliënt opkomen en dat kan niet met bemiddeling.’ Toen Van Herpen van baan wisselde en als jurist bij een Duitse verzekeringsmakelaar aan de slag ging, werd ook daar zijn initiatief om schadeconflicten op te lossen met mediation in de kiem gesmoord. ‘In 2000 heb ik aangegeven dat ik de mediationopleiding zou gaan oppakken. Ik zou een en ander zelf gaan bekostigen en volgen in mijn eigen tijd. Ik heb vervolgens de opleiding tot mediator gevolgd en ben aansluitend in 2000 gestart met mijn eigen mediationpraktijk, aangevuld met juridische interim managementklussen.’

Onbekend

In die tijd was mediation totaal onbekend en werd de link vaak gelegd met meditatie, bijvoorbeeld het ‘genezend’ medium Jomanda in Tiel. ‘Ik zie de kop in de krant nog steeds voor mij ‘Mediation: Jomanda’s in toga’, legt Linda Reijerkerk uit met een glimlach. ‘Mediation was onbekend of werd toen nog sterk verward met meditatie of gewoon ‘te soft’ gevonden.’ Reijerkerk werkte als internationaal consultant voor een ingenieursbureau en zat vaak in het buitenland om stakeholdersparticipatieprojecten te begeleiden. Toen ze ditzelfde werk voortzette in Nederland, werd participatie als manier om conflicten te voorkomen maar zeer beperkt ingezet. Daarbij had ze het gevoel essentiële vaardigheden te missen, om vanuit een nieuwsgierige houding, bijvoorbeeld in projecten rondom grote bouwzaken, met de overheid en waterschappen vastgelopen projecten op te lossen. Toevalligerwijs kwam ze mediation op het spoor en dat leek haar die extra dimensie te bieden die nog ontbrak. Na het volgen van de mediationopleiding dacht ze: ‘Dit vak hebben ze voor mij uitgevonden!’ Omdat er bij het ingenieursbureau geen ruimte was voor mediation, startte ze haar eigen bedrijf. ‘Mediation was toen nog erg zendergericht. Ik was als mediator overtuigd van het effect van mediation en mediationvaardigheden, alleen veel klanten nog niet.’ Omdat zakelijke mediation in 1995 nog niet bestond in Nederland, is Reijerkerk begonnen met echtscheidingen en omgangsregelingen; nu is ze directeur van het Centrum voor Conflicthantering (CvC) en heeft ze daarnaast een praktijk op het gebied van zakelijke mediation en mediation in de leefomgeving: in milieu en ruimtelijke ordening.

Oprichting

Huub Sprangers kwam eind vorige eeuw in aanraking met mediation door een lezing bij de Rotary van een voormalig chief legal officer van Philips, Hans Beekhuis. Omdat de gedachte van mediation Sprangers erg aansprak, volgde hij de opleiding en stortte hij zich in de praktische en bestuurlijke wereld van mediation. Hij realiseerde een samenwerking tussen de Kamer van Koophandel en mediators van de regio Haaglanden en werd voorzitter van de groep Bouwmediators. Vervolgens ging de ontwikkeling heel snel. Haaglanden, Amsterdam en Rotterdam vroegen hem te onderzoeken of het tijd was voor een landelijke beroepsvereniging. Een eerste werkgroep onder zijn leiding kwam met een positief antwoord op deze vraag. Tijdens een vergadering van bijna alle toentertijd bestaande regionale en sectorale mediatorsverenigingen, werd besloten om een tweede werkgroep te belasten met de oprichting van de landelijke beroepsvereniging. Zo ontstond de Nederlandse Mediatorsvereniging, de NMv. Een aantal leden uit deze werkgroep vormden ook het eerste bestuur van de NMv, te weten Wytse Bonga, Ruud van Herpen, Linda Reijerkerk, Sybrand Glebbeek, Douwe Mulder, Pierre Minczeles en Hans Coehoorn.

Mediator is een beroep, geen hobby

Ondanks veel werk en inzet van het toenmalige bestuur bleef het moeilijk voor mediators om klanten te overtuigen om voor mediation te kiezen. ‘Zaken komen niet naar je toe. Je moet als mediator zelf je zaken genereren. De NMv ging dat niet voor je doen. Toen niet en nu nog niet’, licht Reijerkerk toe. ‘Ondernemerschap stimuleren was een van de drie pijlers bij de oprichting van de NMv, naast professionalisering en facilitering’, springt Sprangers bij. Hij was na zijn aftreden als voorzitter (in 2008) tot en met 2021 vertrouwenspersoon en vraagbaak Eigen Praktijk van de NMv. Hij herinnert zich nog hoe mediators moeite hadden om zich te profileren. ‘Om de markt op te komen als mediator moet je weten wat de klant zoekt. Die kijkt namelijk altijd naar jouw andere professionele achtergrond. Die wil jou kunnen plaatsen. Probeer dus in eerste instantie mediator te worden in je eigen oorspronkelijke branche, of dat nou de zorg of de bouw is. Als dat lukt, kijk dan verder’, adviseert Sprangers.

Veel bereikt

Volgens Sprangers is er veel bereikt in de loop der jaren. ‘In de beginperiode was het indrukwekkend als je tien mediationzaken deed. Later kwamen er mensen die er al liefst honderd hadden gedaan en daardoor aantrekkelijk werden als opleiders. In 2008 deden actieve mediators gemiddeld dertig mediations op jaarbasis.’ Voor Sprangers stond voorop dat mediation een beroep is en geen hobby. ‘Als mediation een beroep is, dan hoort daar ook nog wat bij, namelijk een kwaliteitsregister, congressen en een vereniging als de NMv.’ Het doel was daarom om samen te werken met andere beroepsgroepen als advocaat-mediators, advocaat-scheidingsbemiddelaars en de Werkgroep Mediation van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP). Deze samenwerking noemde zich het Centraal Mediators Beraad en heeft zeven jaar bestaan (2005-2012). Het was min of meer de voorloper van de Mediatorsfederatie Nederland (MfN). Later sloten de regionale en sectorale overleggen zich aan bij de NMv in het Regionaal overleg – Sectoraal overleg (RoSo). Ook het toenmalige Nederlands Mediation Instituut (NMI), voorloper van de huidige MfN, sloot zich aan bij het RoSo. ‘Naar buiten toe konden we uitstralen dat we een eenheid waren. Het streven naar de bundeling van krachten en eenheid uitdragen zijn de rode draad in de ontwikkeling van de NMv. Het is namelijk verwarrend voor de markt als je dertig verschillende clubs hebt en ook nog eens super inefficiënt wanneer al die clubs dezelfde zaken optuigen zoals bijvoorbeeld een eigen secretariaat’, legt Van Herpen uit.

Strategische professionalisering

Tijdens het voorzitterschap van Van Herpen besloot het bestuur in 2010 om verder strategisch te professionaliseren en het operationele werk uit te besteden aan een verenigingsmanager met ondersteuning van een eigen NMv-verenigingssecretariaat. Daarnaast werd er ingezet op een intensievere samenwerking tussen de diverse mediatorsverenigingen en het NMI, wat uitmondde in de oprichting van de MfN. De NMv ontwikkelde zich intussen verder. Van Herpen: ‘We wilden graag meer publiciteit geven aan mediation. De buitenwereld had namelijk nog steeds moeite om de mediator als zelfstandig beroep te accepteren zonder te weten wat diens werkgerelateerde achtergrond was. De NMv maakte het mogelijk dat mediators zonder  juridische of psychologische achtergrond ook konden aansluiten bij deze algemene landelijke beroepsvereniging. Tot het moment van oprichting van de NMv waren er immers alleen beroepsmatig georiënteerde beroepsverenigingen, zoals de sectie mediation van het NIP, de vFAS, enzovoorts, waar het zijn van psycholoog of advocaat centraal stond en niet het beroep mediator, zoals bij de NMv.’ ‘Het werkte daarbij positief dat het merendeel van de NMv-leden mediators zijn met veel zaken en daarbij met andere mediators van verschillende professionele achtergrond wilden netwerken. Het werd een gemengd gezelschap en het was interessant voor allen om contact te hebben met mediatorcollega’s buiten de eigen werkachtergrond’, legt Van Herpen uit. Voor de aangesloten leden bood de NMv diverse voordelen: een gezamenlijk lobbymiddel naar de overheid, deelname aan het NMv-congres, workshops en diverse evenementen. Maar ook een aansprakelijkheidsverzekering en andere faciliteiten om de praktijk te ondersteunen werden aan het pakket van de NMv toegevoegd.

NMv – NMI – MfN?

Er is lang onduidelijkheid geweest over de verschillen tussen de NMv en het NMI. ‘Het NMI ging over registratie en certificering, de kwaliteitsborging van mediation. De NMv was  en is  de vereniging die de belangen behartigt van de bij haar aangesloten mediators. ‘Als je lid bent, geeft dat extra kracht en vertrouwen naar de markt’, weet Van Herpen. De samenwerking tussen NMv en NMI werd aanvankelijk positief ervaren, maar bracht ook de nodige onrust met zich mee. ‘De NMv zette zich in om de landelijke mediatorsvereniging te worden, maar had in het begin weinig financiële middelen. Het NMI is toen bijgesprongen en heeft verschillende activiteiten van de NMv mee helpen faciliteren. De twee organisaties hadden echter andere doelen en belangen. Het NMI wenste een onafhankelijk instituut te zijn, gericht op kwaliteitsborging, maar de ingeschreven mediators bij het NMI wilden ook hun belangen behartigd zien en daarmee aangesloten zijn bij een onafhankelijke beroepsvereniging. Dus moesten we altijd uitleggen wat het verschil was: je bent lid van de NMv, maar je staat ingeschreven in het kwaliteitsregister van het NMI. We hebben besloten om vanaf 2011 onderscheid te maken tussen het register dat gehouden wordt door het NMI (vanaf 2014 MfN), en de brede landelijke belangenvereniging voor mediators, de NMv, de vereniging met leden. Bij de oprichting van de MfN in 2014 werden de taken van het NMI gesplitst. Deze splitsing van taken behelsde enerzijds belangenbehartiging en anderzijds kwaliteitsborging van mediation.’

Mediationwet

Al jaren loopt de discussie over een mediationwet, maar deze is nog steeds niet aangenomen. Het doel van een wet is om de begrippen mediation en mediator vast te leggen, waardoor er een basis ligt voor een kwaliteitsnorm. ‘De mediationwetgeving is een erkenning van het beroep’, erkent Van Herpen. ‘Er is echter een kakafonie aan geluiden en meningen, ook vanuit de mediatorswereld, waardoor het tot nog toe onmogelijk is gebleken om een wet te formuleren. Als de wet er komt, is het belangrijk dat de beroepsgroep voldoende ruimte krijgt om de uitwerking mee vorm te geven, zoals vakinhoudelijke eisen van mediation. De wet moet dus niet beperkend worden voor het uitoefenen van het vak, geen onnodige juridisering’. Reijerkerk benadrukt het belang van het Europese standpunt. ‘Mediators in andere landen van Europa hebben andere achtergronden en soms een andere positie dan mediators in Nederland. Eén eenduidige Europese wet kan mogelijk geen ruimte geven aan deze diversiteit uit Nederland. We moeten er daarom voor zorgen dat onze wetgeving op orde is voordat de Europese wetgeving ons wordt opgelegd. We zullen moeten lobbyen in Brussel om een volwaardige plaats voor de diversiteit aan mediators te erkennen. Diverse factoren spelen daarbij een rol. Enerzijds is de erkenning van het beroep mediator en de diversiteit daarbinnen leidend. Anderzijds moeten we streven naar één kwaliteitsregister. Momenteel zijn er meerdere kwaliteitsregisters, zoals de MfN of het ADR register. Maar door de toename van het aantal registers ziet de klant dadelijk door de bomen het bos niet meer. Dat is jammer. Een aantal mediators heeft weinig mediations en die schrijven zich in meerdere registers in om zich te profileren. Dat moeten we niet willen, dat is kostenverhogend voor de mediator en het maakt het er niet duidelijker op.’ Sprangers maakt zich minder druk om het bestaan van enkele kwaliteitsregisters. ‘Dat komt in iedere beroepsgroep voor. Het zit in het DNA van Nederland om verscheidene meningen te hebben, dus ook ten aanzien van registers. Je ontkomt er gewoon niet aan.’

Taken NMV in de toekomst

Digitalisering, bewustwording van de markt en daadkracht zijn de drie kernwoorden die het drietal benoemt als het gaat om de toekomstige taken van de NMv. Van Herpen legt uit dat de NMv zich de komende jaren verder moet professionaliseren, met name in digitalisering, zoals online mediation, en de mediator hierin bijstaan. Volgens Reijerkerk en Van Herpen is het een belangrijke taak van de NMv om mediation verdere bekendheid te geven in de markt. ‘De overheid weet inmiddels wat mediation is, het bedrijfsleven nog niet genoeg. De NMv zou in samenwerking met de MfN de markt verder bewust kunnen maken van mediation en de voordelen daarvan boven reguliere rechtspraak of arbitrage. Nogmaals: de mediators moeten de markt creëren, de verenigingen de bewustwording.’ Sprangers deelt deze opvattingen, maar voegt er wel aan toe dat de NMv de verantwoordelijkheid moet nemen om deze taak daadwerkelijk uit te voeren, ongeacht of de andere clubs wel of niet meedoen. ‘De NMv is de grootste organisatie en heeft slagkracht. Je moet niet wachten op een reactie van anderen, maar er volop voor gaan.’

NMv over twintig jaar

De drie pioniers verwachten dat de beroepsvereniging NMv over twintig jaar nog bestaat. Ze heeft haar nut voor de leden bewezen en als zij zich continu blijft ontwikkelen dan kan zij haar bestaan rechtvaardigen. De NMv zou bijvoorbeeld kunnen kijken hoe de vereniging de beschikbare data uit de literatuur, rechtszaken, arbitrages en mediations beter kan doorgronden en beschikbaar maken voor de leden, zodat die daar hun voordeel mee kunnen doen. Voor verdere acceptatie van mediation is het volgens Linda Reijerkerk essentieel dat mediation ondersteund en onderbouwd gaat worden door de wetenschap. ‘Het wetenschappelijk onderzoek moet op een hoger plan komen in het belang van het mediationvak. Daarom hebben wij als CvC de leerstoel Mediation ingesteld, samen met de MfN en de Vrije Universiteit en organiseren we jaarlijks de wetenschappelijke mediationpitch. De NMv kan ook een rol spelen bij het stimuleren van verder onderzoek.’ Sprangers, ten slotte, is van mening dat sommige uitgangspunten van mediation, zoals vertrouwelijkheid, eens tegen het licht gehouden moeten worden, gebaseerd op onze eigen ervaring, in plaats van die van het buitenland. Sprangers: ‘Vertrouwelijkheid heeft betekenis in een gerechtelijk kader, maar daarbuiten niet. Het zou mooi zijn als de NMv onderzoek naar de in 1995 geformuleerde uitgangspunten kan stimuleren. Daarnaast zou ik het fijn vinden als markt en mediators begrijpen dat er meerdere specialisaties zijn binnen mediation. Natuurlijk is er een gemene deler, maar wat in het ene veld werkt, hoeft niet in het andere veld te werken. Overeind blijft dit waardevolle gegeven: wat partijen zelf overeenkomen, leven ze in grote mate en vrij snel na. Dat is wat de mediator nooit zou moeten vergeten.’

Bij de afronding van het gesprek

‘Jullie activistische aanpak en rol, dat is wat mij in dit energiegevende gesprek vooral is opgevallen’, besluit Hans Bekkers het interview. ‘Jullie hebben door NMv op te richten mediation echt ríchting gegeven en duidelijk stelling genomen over wat mediation moet zijn. Samen máken we mediation tot wat het is en wat het betekent in onze samenleving; het overkomt ons niet. Dit gesprek is daarom voor mij ook weer de oproep om door te pakken als belangenvereniging. Dank jullie, en het hele bestuur van destijds, dat jullie de NMv hebben opgericht, namens de mediators van ons land!’

‘Dank jullie, het huidige bestuur en leden, dat jullie de bal hebben opgepakt!’, reageren de pioniers.

Alle (auteurs-)rechten op dit document berusten bij Wolters Kluwer Nederland B.V. of haar licentiegevers en worden uitdrukkelijk voorbehouden.